Post by Jan HiddersVolgens de Grote Van Dale is "verwoven" fout, terwijl ik altijd dacht
dat dit correct was en het eigenlijk zelfs iets fraaier vond dan
"verweven". Weet iemand daar iets meer van?
(Ver)weven is van oorsprong een sterk werkwoord. Dat wil zeggen, ik heb het
in de Oud-IJslandse ablautreeksen staan, en doorgaans kun je er dan wel van
uitgaan dat het werkwoord ook in het Nederlands sterk is of ooit was.
Het hoort in de vierde klasse, samen met «nemen», «komen», «stelen»,
«spreken» en bijvoorbeeld het Engelse «bear» (dragen: bear - bore - borne).
Verbuiging in andere Germaanse talen:
Oud-IJsl Noors Engels Duits Nederlands
--------- ------- ------- -------- ----------
vefa veve weave weben weven
vaf/óf vov wove wob weefde
váfu/ófu vov wove woben weefden
ofit vove woven gewoben geweven
Op zich doet alleen al dat voltooid deelwoord op -en toch alle alarmbellen
rinkelen: we hebben hier met een sterk werkwoord te maken. De onvoltooid
verleden tijd is inmiddels zwak geworden (vergelijk «bakken», «wassen»),
maar dat is niet écht bijzonder.
Volgens de Regels van de Vierde Ablautklasse zou je inderdaad «gewoven»
verwachten. Waarschijnlijk heeft de klinker zich gevoegd naar de klinker in
de infinitief en de (zwakke) verleden tijd en is het daarom «geweven»
geworden. Volgens Van Dale althans, want zelf zeg ik ook «gewoven». Het écht
sterke voltooid deelwoord leeft dus nog wel degelijk voort in het gesproken
Nederlands. (Een sterke verleden tijd, of dat nou «waf» is of «woof», heb ik
nog nooit gehoord. Die is dus al over de hele linie zwak.)
En zo is het gekomen.
Wat voor «weven» geldt, geldt uiteraard ook voor «verweven».
Blijf dus rustig «verwoven» zeggen. Op schrift heb ík geen problemen met
«verwoven», maar anderen denken daar wellicht anders over.
Remco
PS - Late inval: Sommige van onze voorouders hebben «weven» misschien van de
vierde naar de vijfde ablautsklasse laten verhuizen. Daarin zitten woorden
als «geven», «eten», «liggen», «zitten» en «lezen» - allemaal met een -e- in
het voltooid deelwoord. (En ook met de verleden tijd «waf».) Als sommigen
dat wel gedaan hebben, en anderen niet, krijg je vanzelf de tweedeling
«geweven» - «gewoven». Dat het oorspronkelijk in de vierde klasse zat,
blijkt m.i. wel uit de overige Germaanse voorbeelden.
En zo kan het dus ook gekomen zijn.