Post by Van BakelPost by Mac TheKniveDie gegokte Franse afkomst van 'op z'n kin kloppen' en
eventueel 'kinneklop' is in ieder geval een gigantische
slag in de lucht. Je zou denken dat er in Brussel
toch voldoende Franstaligen rondlopen waar je even je
licht bij kunt opsteken.
Eens kijken. Je hebt de Franse uitdrukking "se taper le menton" (zich
op de kin kloppen) en de Vlaamse uitdrukking "op zijn kin kloppen",
die precies hetzelfde betekent.
En daar zit 'm dus de fout. De Franse 'uitdrukking' "se taper le menton"
betekent gewoon "zijn kin stoten" - of "zich de kin stoten", om de
Franse manier van formuleren trouw te blijven. Letterlijk. Dus niet
"niets te eten hebben" of, nog figuurlijker, "iets mislopen", "iets aan
zijn neus voorbij zien gaan", betekenissen die "op zijn kin kloppen"
voor Nederlandstalige Belgen wel heeft.
Mijn wantrouwen was al gewekt door de mededeling, ik citeer:
- - - - - -
"Ik had het niet meteen door, maar ik legde de link
met (Belgisch?) Frans "se taper le menton" (= AN
letterlijk "zichzelf op de kin slaan", figuurlijke betekenis
"honger lijden", "lijden aan ontberingen" o.i.d.).
De Franse uitdrukking kan ik even niet opgoogelen, althans
niet in de besproken betekenis, maar ze gaat vaak gepaard
met een gebaar, nl. de vuist die tegen de kin slaat of "klopt"."
- - - - - -
Dat heb ik namelijk nog nooit een Franstalige zien doen.
"De link leggen met (Belgisch) Frans" is gewoon de reflex
"als ik het niet meteen herken, kan het niet anders zijn dan
Belgisch Nederlands en moet het wel van het Frans komen".
Klopt vaak, klopt vaak ook niet.
Onterecht iets koppelen aan een niet-bestaande Franse
oorsprong is net het tegenovergestelde van een 'etymologische
meerwaarde'.
Het "kan ik even niet opgoogelen" is volgens mij verdoezelend
taalgebruik voor "kan ik geen bevestiging van vinden, dus
ik roep maar wat". "Se taper le menton" en varianten ervan
komen in het Frans voornamelijk voor als het over valpartijen
gaat. In één bron wordt de uitdrukking 'geobserveerd en
gesignaleerd' - voor een keertje terecht, dat is dan weer goed
nieuws - als de Franse vertaling voor de typisch Belgisch
Nederlandse uitdrukking - "Belgique (Flandre)" - "op zijn
kin kloppen", een Vlaams alternatief als het ware voor de
Franse uitdrukking "Manger avec les chevaux de bois":
http://www.expressio.fr/expressions/manger-avec-les-chevaux-de-bois.php
Maar bij twijfel vraag ik het in dergelijke gevallen gewoon even
aan een paar Franstaligen. Dat is voor mij, die ver van de
taalgrens woont, iets moeilijker dan voor iemand in Brussel,
waar het bulkt van de Franstaligen, maar desalniettemin. Ik vroeg
het via e-mail aan een Fransman, die prompt le tonnerre hoorde
à Cologne toen ik het over een figuurlijke betekenis had.
Ik vroeg het ook aan twee Franstalige Belgen, een Brusselaar en
een Waal die al jaren in Vlaanderen wonen, en die zeiden
eensluidend iets als: "Dat is 'je kin stoten'. Of bedoel je
'op je kin kloppen'? Dat is een uitdrukking die we zo niet
gebruiken in het Frans. Maar we vertalen die wel eens letterlijk,
voor de grap, zoals jullie wel eens 'nous sommes chemin' vertalen
voor 'wij zijn weg', in plaats van 'nous sommes partis'."
Dus ja, de uitdrukking "se taper le menton" zal in het Belgisch
Frans wel eens gebruikt worden, door Nederlandstaligen die in het
Frans communiceren en de uitdrukking uit onwetendheid klakkeloos
vertalen, of door Franstaligen die dat als grap doen.
Maar de bewering dat 'op zijn kin kloppen' de Franse uitdrukking
'se taper le menton' als oorsprong heeft, dat is net wat
ik 'observeerde en signaleerde': een slag in de lucht.
Post by Van BakelNou is de vraag of deze twee feiten
iets met elkaar te maken hebben. Even denken... nog even denken...
lastig zeg!
Als je de uit de lucht gegrepen bewering dat "op zijn kin kloppen"
afkomstig is van de Franse uitdrukking "se taper le menton" als
een feit beschouwt, dat wordt het allemaal lastig, inderdaad.
Dat probleem heb je nu eenmaal als je alles wat Nieckq - of
Termontry, whatever - hier neerpleurt als 'observering en signalering'
van Nederlands taalgebruik in België verwelkomt als het Enige Ware Woord.
Maar dat heb je zelf in de hand, dan moet je die 'observeringen en
signaleringen' van Nieckq - of Termontry, whatever - maar met de
kruiwagenladingen vol korrels zout nemen die ze doorgaans nodig hebben.
