Discussion:
De rooster
(te oud om op te antwoorden)
Mo Pringles
2004-01-21 19:18:20 UTC
Permalink
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?

Mo
Herman Elderson
2004-01-21 20:04:39 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?
Voor mij, geboren en getogen Rotterdam-Zuiderling, is een rooster altijd
het.
--
Herman Elderson
MTL
2004-01-22 19:52:57 UTC
Permalink
"Herman Elderson" <***@samweir.invalid> meldde hier:

[...]

Dat heeft geen bal met Rotterdam te maken, maar alles met algemeen
Nederlands in het zog. Westen, dat kennelijk zelfs daar is doorgedrongen.

"de rooster" bestaat ook, maar daar is regio- en sociolectisch c.q.
semantisch-fraseologisch mee aan de hand.

Net als met woorden als "schilderij", "deksel" enz.
Mo Pringles
2004-01-22 20:21:44 UTC
Permalink
Post by MTL
[...]
Dat heeft geen bal met Rotterdam te maken, maar alles met algemeen
Nederlands in het zog. Westen, dat kennelijk zelfs daar is doorgedrongen.
"de rooster" bestaat ook, maar daar is regio- en sociolectisch c.q.
semantisch-fraseologisch mee aan de hand.
Net als met woorden als "schilderij", "deksel" enz.
Toen ik in een eerder bericht las dat tegenwoordig het woord 'roosten'
wordt gebruikt, werd de 'de' versie wel logisch. 'Een rooster roost'
en zover ik zo snel kan nagaan krijgen alle woorden die de uitgang -er
hebben het lidwoord 'de'.
Jan die echter antwoordde dat in de Kempen de 'het'-versie niet eens
wordt overwogen maakte deze theorie weer wat minder waarschijnlijk.
Aan de andere kant, waarom zouden niet op verschillende plekken/
tijden verschillende oorzaken tot hetzelfde verschijnsel kunnen
leiden? Die elkaar mogelijkwijs ook nog versterken.

Mo
Herman Elderson
2004-01-22 22:08:32 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
Toen ik in een eerder bericht las dat tegenwoordig het woord 'roosten'
wordt gebruikt, werd de 'de' versie wel logisch. 'Een rooster roost'
en zover ik zo snel kan nagaan krijgen alle woorden die de uitgang -er
hebben het lidwoord 'de'.
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost', dus ook
geen de rooster.
--
Herman Elderson
Mo Pringles
2004-01-22 22:11:23 UTC
Permalink
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost', dus ook
geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.

Mo
Peter Elderson
2004-01-23 07:22:23 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost', dus ook
geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Als van Dale dat beweert zit van Dale ernaast.
Hans Kamp
2004-01-25 22:55:40 UTC
Permalink
Post by Peter Elderson
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost', dus ook
geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Als van Dale dat beweert zit van Dale ernaast.
Maar Van Dale beweert dat niet:
http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=roosteren

Hans Kamp.
Bababarth
2004-01-26 16:07:32 UTC
Permalink
Post by Hans Kamp
Post by Peter Elderson
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost',
dus
Post by Hans Kamp
ook
Post by Peter Elderson
Post by Mo Pringles
Post by Herman Elderson
geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Als van Dale dat beweert zit van Dale ernaast.
http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=roosteren
Hans Kamp.
Geslacht kan per dialect nogal verschillend zijn. Een Hagenaar spreekt van
Het Schilderwsijk, een Veluwenaar gaat naar de bos, en vraagt om de zout.
Standaard is inderdaad het rooster terwijl de wortel puur vrouwelijk is.
Rosta -> rota (Engels)
Rosta -> Rooster (Nederlands)

betekenis 'om en om' of tewel roteren. Roosten zou dan eens zijn, roosteren
veelvuldig omdraaien.

Bababarth
Peter Elderson
2004-01-26 19:50:32 UTC
Permalink
Post by Bababarth
Post by Hans Kamp
Post by Peter Elderson
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost',
dus
Post by Hans Kamp
ook
Post by Peter Elderson
Post by Mo Pringles
Post by Herman Elderson
geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Als van Dale dat beweert zit van Dale ernaast.
http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=roosteren
Hans Kamp.
Geslacht kan per dialect nogal verschillend zijn. Een Hagenaar spreekt van
Het Schilderwsijk, een Veluwenaar gaat naar de bos, en vraagt om de zout.
Standaard is inderdaad het rooster terwijl de wortel puur vrouwelijk is.
Rosta -> rota (Engels)
Rosta -> Rooster (Nederlands)
rostrum (Romeins)
Rein
2004-01-26 23:49:24 UTC
Permalink
Post by Peter Elderson
Post by Bababarth
Post by Hans Kamp
Post by Peter Elderson
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost',
dus
Post by Hans Kamp
ook
Post by Peter Elderson
Post by Mo Pringles
Post by Herman Elderson
geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Als van Dale dat beweert zit van Dale ernaast.
http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=roosteren
Hans Kamp.
Geslacht kan per dialect nogal verschillend zijn. Een Hagenaar spreekt van
Het Schilderwsijk, een Veluwenaar gaat naar de bos, en vraagt om de zout.
Standaard is inderdaad het rooster terwijl de wortel puur vrouwelijk is.
Rosta -> rota (Engels)
Rosta -> Rooster (Nederlands)
rostrum (Romeins)
Kunnen er bijzaken geknipt worden, laat-ie alles staan. Moet de
hoofdzaak blijven staan, knipt-ie die.
--
De boel de boel gelaten.
Peter Elderson
2004-01-27 07:47:17 UTC
Permalink
Post by Rein
Kunnen er bijzaken geknipt worden, laat-ie alles staan. Moet de
hoofdzaak blijven staan, knipt-ie die.
Weer een plasje van de dReinzeikerd.
Herman Elderson
2004-01-23 12:05:42 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost', dus
ook geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Roosteren is naar mijn idee geen verouderd woord. Ik vind mezelf trouwens
ook niet verouderd.
--
Herman Elderson
Rein
2004-01-23 16:33:46 UTC
Permalink
Post by Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost',
dus ook geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Roosteren is naar mijn idee geen verouderd woord. Ik vind mezelf
trouwens ook niet verouderd.
Want...?
--
<
Peter Smulders
2004-01-24 09:07:44 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost', dus ook
geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Van Dale (en je eigen postje :-)) beter lezen: 'roosten' is juist verouderd.
Van Dale geeft er zelfs een jaartal bij: 1350.
Hans Kamp
2004-01-25 22:56:53 UTC
Permalink
Post by Peter Smulders
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
Post by Herman Elderson
Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost', dus ook
geen de rooster.
Ik ook niet, maar als mensen het gebruiken en ook Van Dale het kent,
en sterker nog: het woord 'roosteren' als verouderd afdoet, heb ik
alle reden aan te nemen dat het bestaat.
Van Dale (en je eigen postje :-)) beter lezen: 'roosten' is juist verouderd.
Van Dale geeft er zelfs een jaartal bij: 1350.
Ook "roosten" is niet verouderd:
http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=roosten

Ikzelf gebruik dat woord nooit.

Hans Kamp.
Mo Pringles
2004-01-27 17:36:14 UTC
Permalink
Post by Herman Elderson
Post by Peter Smulders
Post by Mo Pringles
On Thu, 22 Jan 2004 23:08:32 +0100, Herman Elderson
'roosten' is juist
Post by Herman Elderson
verouderd.
Post by Peter Smulders
Van Dale geeft er zelfs een jaartal bij: 1350.
http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=roosten
Ikzelf gebruik dat woord nooit.
Hans Kamp.
Ik heb mijn gegevens uit de laatste Elektronische Van Dale, versie 1.3
Plus. Gemakshalve heb ik maar niet alle versies van Van Dale
nagelopen, maar enig inconsequent gedrag van deze autoriteit begint
langamerhand wel aan het licht te komen.

Mo
Kees de Graaf
2004-01-23 06:39:02 UTC
Permalink
Herman Elderson <***@samweir.invalid> writes:

| Mo Pringles citeerde seku debiteerde:
|
| > Toen ik in een eerder bericht las dat tegenwoordig het woord 'roosten'
| > wordt gebruikt, werd de 'de' versie wel logisch. 'Een rooster roost'
| > en zover ik zo snel kan nagaan krijgen alle woorden die de uitgang -er
| > hebben het lidwoord 'de'.
|
| Ik ken het werkwoord 'roosten' niet, dus ook geen ding dat 'roost', dus ook
| geen de rooster.

Ik ken het woord nog vanuit mijn opleiding chemische technologie (enkele
decennia geleden). Het heeft betrekking op het verkrijgen van zuivere
stoffen uit erts. Meestal houdt roosten het verhitten van het erts in,
onder toediening van zuurstof, meestal om zwavel (als dioxide) te
onttrekken. Bij de staalbereiding wordt er ook koolstof toegediend, om
de mechanische eigenschappen van het product te verbeteren.
Joost R. Meerten
2004-01-23 11:10:52 UTC
Permalink
regio- en sociolectisch c.q. semantisch-fraseologisch
Ben je psycholinguistisch niet vergeten? :-)

JRM
MTL
2004-01-28 22:28:06 UTC
Permalink
Post by Joost R. Meerten
regio- en sociolectisch c.q. semantisch-fraseologisch
Ben je psycholinguistisch niet vergeten? :-)
In morfosyntactische zin dan? ;-)

MTL
Scorle
2004-01-21 08:14:33 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?
Mo
Volgens Koenen-Endepols is "het rooster" in gebruik bij aanduiding van
tabellen
die dienst doen als chronologisch logistiek overzicht voor de inzet van
personen
en is "de rooster" het stuk traliewerk waarboven voorwerpen kunnen blijven
liggen
die groter zijn dan de maaswijdte van die rooster.
Toch denk ik dat beide begrippen in de dynamiek der taal tegenwoordig als
"het rooster" bekend staan en taalkundig als zodanig gebruikt worden.

Gerard.
Taalpurist aka Joost Elshoff
2004-01-21 20:40:00 UTC
Permalink
Post by Scorle
Post by Mo Pringles
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?
Mo
Volgens Koenen-Endepols is "het rooster" in gebruik bij aanduiding van
tabellen
die dienst doen als chronologisch logistiek overzicht voor de inzet van
personen
en is "de rooster" het stuk traliewerk waarboven voorwerpen kunnen blijven
liggen
die groter zijn dan de maaswijdte van die rooster.
Toch denk ik dat beide begrippen in de dynamiek der taal tegenwoordig als
"het rooster" bekend staan en taalkundig als zodanig gebruikt worden.
Gerard.
Taalkundig? Wellicht dat je bedoelt dat er nu twee woordenboek entries zijn:
rooster, (n) I traliewerk
rooster, (n) II tabellen die blablabla...
Chris R
2004-01-22 07:29:18 UTC
Permalink
Post by Scorle
Post by Mo Pringles
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?
Mo
Volgens Koenen-Endepols is "het rooster" in gebruik bij aanduiding van
tabellen
die dienst doen als chronologisch logistiek overzicht voor de inzet van
personen
en is "de rooster" het stuk traliewerk waarboven voorwerpen kunnen blijven
liggen
die groter zijn dan de maaswijdte van die rooster.
Laatste is bij mij nog steeds "het".
1) het dienstrooster, jet lesrooster
2) het barbecuerooster, het wildrooster (van die tralies in de weg)

"Rooster" als "de"-woord ken ik alleen als verkorte vorm voor "broodrooster".
Maar dan betekent "rooster" niet "traliewerk" - hoewel het brood vaak wel
tussen twee "het"-roosters vastgeklemd zit - maar eerder: "het apparaat
waarmee je iets kan roosteren".
Vernederlandsing van "to roast". Dus... Eigenlijk... ;)
Frits Zandveld
2004-01-22 08:52:53 UTC
Permalink
Post by Chris R
Post by Scorle
Post by Mo Pringles
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?
Mo
Volgens Koenen-Endepols is "het rooster" in gebruik bij aanduiding van
tabellen
die dienst doen als chronologisch logistiek overzicht voor de inzet van
personen
en is "de rooster" het stuk traliewerk waarboven voorwerpen kunnen blijven
liggen
die groter zijn dan de maaswijdte van die rooster.
Laatste is bij mij nog steeds "het".
1) het dienstrooster, jet lesrooster
2) het barbecuerooster, het wildrooster (van die tralies in de weg)
"Rooster" als "de"-woord ken ik alleen als verkorte vorm voor
"broodrooster".
Post by Chris R
Maar dan betekent "rooster" niet "traliewerk" - hoewel het brood vaak wel
tussen twee "het"-roosters vastgeklemd zit - maar eerder: "het apparaat
waarmee je iets kan roosteren".
Vernederlandsing van "to roast". Dus... Eigenlijk... ;)
Bij mij ook het broodrooster.

Frits
unknown
2004-01-22 09:17:02 UTC
Permalink
Post by Chris R
"Rooster" als "de"-woord ken ik alleen als verkorte vorm voor "broodrooster".
Maar dan betekent "rooster" niet "traliewerk" - hoewel het brood vaak wel
tussen twee "het"-roosters vastgeklemd zit - maar eerder: "het apparaat
waarmee je iets kan roosteren".
Van het werkwoord roosten, in plaats van roosteren.
Post by Chris R
Vernederlandsing van "to roast". Dus... Eigenlijk... ;)
Dat dus.
--
Ruud Harmsen, http://rudhar.com/
Mo Pringles
2004-01-22 18:17:08 UTC
Permalink
On Thu, 22 Jan 2004 10:17:02 +0100, Ruud Harmsen <"ar-aitch-ay" at
Post by unknown
Van het werkwoord roosten, in plaats van roosteren.
Post by Chris R
Vernederlandsing van "to roast". Dus... Eigenlijk... ;)
Dat dus.
En mijn Van Dale geeft dan als antwoord bij het lemma 'roost':

'(verouderd) roosteren
geroost brood'

Eerst was er dus 'roosteren' toen iemand dacht: 'hé, een krabber
krabt, dus een rooster roost'. En tout Nederland vond dat een leuk
idee, een nieuw woord was geboren, en dan doet het ook nog eens fijn
Engels aan ook.
Er zijn mij afgelopen jaren veel zaken ontgaan: de rooster, roosten...
Vet cool, doekoe en pipa mogen mij dan bekend zijn, maar dat zelfs het
eenvoudige roosteren een nieuwe, snellere versie heeft gekregen, doet
mij toch echt zoeken naar mijn eerste grijze haar.

Mo
Reinier Post
2004-02-07 21:11:12 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
'(verouderd) roosteren
geroost brood'
Eerst was er dus 'roosteren' toen iemand dacht: 'hé, een krabber
krabt, dus een rooster roost'. En tout Nederland vond dat een leuk
idee, een nieuw woord was geboren, en dan doet het ook nog eens fijn
Engels aan ook.
Als ik Van Dale goed lees is het juist omgekeerd. Een ding dat roost
is een rooster, en wat zo'n ding doet is roosteren, daarna zijn we roosten
blijkbaar vergeten (het is "verouderd"). Een rooster is ook
iets wat door roosteraars gemaakt wordt, trouwens.
--
Reinier
Peter Elderson
2004-01-21 20:38:45 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?
Ik doe bij allebei "het" zeggen.
Jan
2004-01-22 19:25:43 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?
Mo
In het eerste geval voor mij : de rooster. Tweede zullen we hier (= Kempen)
niet snel niet zo gauw gebruiken.


Jan.
Hans Kamp
2004-01-25 22:52:02 UTC
Permalink
Post by Mo Pringles
Net las ik in een artikel in de Volkskrant consequent 'de rooster',
terwijl ik in de veronderstelling leefde dat het 'het rooster' was.
Volgens Van Dale mag het beide, maar wat mij nog niet duidelijk is of
er een betekenisverschil is of dat het om een regionaal verschil gaat.
Mogelijk is 'de rooster' het voorwerp waarop je zaken ter roostering
legt/ in doet en is 'het rooster' het schema.
Wie kan mij hier duidelijkheid over verschaffen?
Ik zeg altijd "het rooster" voor beide betekenissen. Kennelijk is "de
rooster" niet fout volgens
http://www.vandale.nl/opzoeken/woordenboek/?zoekwoord=rooster

Hans Kamp.
Loading...